De kogel voor kerst

De Nederlandse hertenhouderij is niet transparant. In tegenstelling tot andere diersoorten in de veehouderij, zijn herten niet opgenomen in de overheidsstatistieken over diergebruik en slacht. In een recent rapport van BuRO (Bureau Risiscobeoordeling en Onderzoek) is wat summiere informatie opgenomen. Nederland zou 21 hertenhouderijen tellen met edelherten, maar BuRO heeft geen idee hoeveel van deze bedrijven herten fokken voor recreatie of voor vleesproductie. Volgens interne cijfers van NVWA zijn er 586 gekweekte edelherten geslacht in het jaar 2019.16 Bij de ‘Nederlandse vereniging van Hertenhouders’, de belangengroep van boeren die herten houden voor vleesproductie, zijn 7 fokkerijen aangesloten waaronder boerderij de Weerd.17

Overheid laat dieren in de steek

Sinds 1 juli 2024 is de nieuwe huis- en hobbydierenlijst van kracht, een lijst met zoogdiersoorten die door mensen mogen gehouden worden.

De lijst werd samengesteld door een comité van wetenschappers. Ze onderzochten de risico’s die verbonden zijn aan het houden van ruim 300 diersoorten waaronder het hert. Er werd gekeken naar de welzijnsrisico’s voor de dieren zelf, maar ook naar de veiligheid van mensen en het gevaar voor zoönose.18

Herten werden niet opgenomen in de nieuwe lijst omdat de wetenschappers hen beoordeelden als uitermate ongeschikt voor dierhouderij. Herten zitten in de hoogste risico-categorie omwille van hun sterke vluchtreacties bij verstoring, het gebrek aan mogelijkheden voor voedselzoekgedrag, het ruimtegebrek in houderijen en de stress en agressieproblemen die voortvloeien uit de onnatuurlijke leefomstandigheden. Daarnaast is er gevaar voor zoönosen en kunnen mensen zeer ernstig verwond raken in de omgang met edelherten.19

Toen de nieuwe lijst in januari 2023 bekend raakte, liet toenmalig landbouwminister Adema uitschijnen dat hij vastbesloten was om de wetenschappelijke adviezen te volgen. Herten zouden na juli 24 niet meer gehouden mogen worden in hertenkampen omdat, volgens Adema, “het dierenwelzijn voorop moet staan”.20 Niettemin werden boerderijen die herten fokken voor vleesproductie meteen al vrijgesteld van het houdverbod, omwille van economische belangen.21

Omdat de hertenlobby stampij bleef maken gaf Adema in december 2023 ook de hertenkampen een “permanente vrijstelling”. Hoewel herten dus niet op de huis- en hobbydierenlijst staan en de wet daarmee aangeeft dat ze niet gehouden mogen worden, gebeurt dat wel.22

Wetgeving die ten goede komt aan dieren, wordt regelmatig terug gedraaid door de lobby van veehouders. Hetzelfde zagen we gebeuren met het ‘Amendement Vestering’ dat een einde zou maken aan de bio-industrie. Adema weigerde de door de Tweede Kamer aangenomen wetswijziging uit te voeren en verving ze door een ‘convenant’ waarbij de dierindustrie zelf regels mag opstellen.

Voor zo ver de wetgeving er wel is, besluit de NVWA die regels vaak niet te handhaven. Dit zagen we bijvoorbeeld rond de wetgeving over veetransporten.24 Dat zelfs de hertenhouderij er in slaagt om wetgeving te blokkeren, laat zien hoe gewillig het ministerie van LNV danst naar de pijpen van de dierindustrie.