Konijnen het haasje

Om een representatief beeld te krijgen van de Belgische konijnensector onderzocht Ongehoord de grootste en bekendste konijnenfokkerij van het land.

Konzo, de konijnenfokkerij van Yves De Bie, houdt ruim 20.000 konijnen op 2 locaties.5 Het bedrijf ontving de afgelopen 2 jaar ruim 14.000 euro aan Europese en Vlaamse overheidssubsidies `).67 Hun grootste en modernste locatie ligt in Hoogstraten. De konijnen worden er gehouden in door De Bie ontworpen parkkooien, waarmee hij een innovatieprijs won van de Boerenbond.8 Op het populaire VLAM-foodplatform “Lekker van bij ons” wordt fokkerij Konzo getoond als representatief voorbeeld van de Belgische konijnenhouderij.9 De Bie claimt dat ‘dierenwelzijn steeds voorop staat in zijn bedrijf’.10 Ongehoord toont aan dat de reclame-uitingen van Konzo in schril contrast staan met de werkelijkheid.

Konzo levert jaarlijks ruim 105.000 konijnen aan Lonki, een konijnenslachterij in Temse.11 Van daaruit belandt het vlees in de Belgische supermarkten waar het verkocht wordt als “Parkkonijn”, een label waarmee de konijnensector vertrouwen en diervriendelijkheid wil uitstralen naar consumenten.12

Een onderzoeksteam bezocht in december 2023 drie keer de fokkerij van De Bie in Hoogstraten om er de leefomstandigheden van de konijnen te filmen. Ook werden verborgen camera’s geplaatst om te onderzoeken hoe België’s diervriendelijkste fokker achter de schermen omgaat met dieren.

Moederdieren

In de afdeling waar moederdieren hun jongen werpen en zogen filmde Ongehoord moeders met kale plekken in hun vacht, jongen die diarree hebben, verlamd zijn of dood liggen. Moederkonijnen worden niet in parkhuisvesting gehouden maar in individuele kraamkooien.

Hoewel natuurlijk seksueel gedrag door dierenwelzijnsexperten erkend wordt als een essentiële behoefte van dieren, worden moederkonijnen bij Konzo kunstmatig geïnsemineerd. Dit is tegenwoordig standaardpraktijk in de konijnenindustrie. Doordat de dieren in grote productiegroepen worden gehouden is natuurlijke dekking omwille van praktische en economische redenen niet meer mogelijk.13

Een moederkonijn heeft in een fokkerij weinig rust. Om de zes weken wordt ze geïnsemineerd. Ongehoord kon filmen hoe de inseminator van kooi naar kooi gaat. Moeders worden aan hun staart uit de kooi getild. Een inseminatiepistool wordt in hun geslachtsdeel geduwd om sperma in te brengen. Daarna wordt het dier aan de staart terug in de kooi getild.

Ongeveer 30 dagen later bevalt ze van gemiddeld 10 baby’s. Een tiental dagen na de bevalling wordt ze opnieuw geïnsemineerd. Dit resulteert in 8 zwangerschappen en 80 kinderen in een jaar tijd. Volgens de bedrijfsfilosofie van De Bie ‘moet de stal altijd goed vol zitten om de inkomsten op niveau te houden’.14

Het onderzoeksteam fotografeerde een kalender waarop het aantal doden in de kraamkooien werd bijgehouden. Wekelijks leggen gemiddeld een zevental konijnen het loodje. Uit vakliteratuur is bekend dat moederkonijnen überhaupt geen lang leven beschoren is in de industrie. Gemiddeld wordt een moeder een jaar gebruikt voor de fok, daarna wordt ze afgevoerd naar het slachthuis. Redenen voor afvoer zijn onvoldoende vruchtbaarheid (mislukte inseminaties of te kleine nesten en veel doodgeboren jongen), blessures, abcessen, uierontstekingen of algemene slechte conditie.15

Vleeskonijnen

Als de jonge konijnen vijf weken oud zijn, worden ze van hun moeder gescheiden. Jongen uit verschillende nesten komen dan met een dertigtal leeftijdsgenoten samen te zitten in een groepskooi, de zogenaamde ‘parkhuisvesting’. In deze parkkooien worden de dieren in vijf weken tijd vetgemest voor de slacht.

Ongehoord filmde in de parkkooien van Konzo veel zwakke, zieke en dode konijnen. Uit de administratie van de fokker bleek dat er elke dag meerdere konijnen sterven. Op piekdagen liep de sterfte in deze afdeling op tot wel 40 dode konijnen op 1 dag.

Mishandeling voor transport

Na 10 weken zijn de vleeskonijnen op slachtgewicht. Met verborgen camera filmde Ongehoord hoe de dieren uit de kooien verzameld worden voor transport naar de slachterij. Bij het leeghalen van de stal wordt veel geweld gebruikt, zowel door personeel als door zaakvoerder De Bie.

Konijnen worden aan hun vacht, oren, poten en hoofd uit de parkkooien gepakt, vaak met twee dieren tegelijk. De paniek is groot bij de dieren, we zien hoe ze proberen te ontkomen. Konijnen die gebreken vertonen worden opzij gegooid in een kooi, de andere konijnen worden op elkaar gegooid in een kar. Dit is stressvol, pijnlijk, en houdt risico in op letsels, zowel voor de konijnen waarmee gegooid wordt als voor de dieren in de kar die vallende konijnen bovenop zich krijgen.

Volle karren met konijnen worden naar de uitgang van de stal gereden. Daar worden de dieren opnieuw aan gevoelige lichaamsdelen opgetild om hen in transportkratten te gooien.