De dood van een kip
Onderzoek naar Nederlandse pluimveeslachters
Ongehoord publiceerde begin 2020 een uitgebreid onderzoek naar kippenslachthuizen nadat ze eerder al onderzoek heeft uitgevoerd naar de levensomstandigheden van vleeskuikens (2013) en leghennen (2017). In Nederlandse slachthuizen worden op jaarbasis ruim 605 miljoen vleeskuikens en bijna 18 miljoen leghennen gedood.1 Het slachten van kippen gaat gepaard met ernstige welzijnsproblemen zoals vang- en transportletsels, bewegingsbeperking, honger, dorst, hittestress, pijnlijke bedwelmingsmethoden en grote aantallen dieren die bij bewustzijn geslacht worden.
Nederland telt vijftien grote kippenslachterijen die gespecialiseerd zijn in het slachten van vleeskuikens. Daarnaast is er slachterij Remkes uit Epe die voornamelijk uitgelegde vleeskuikenmoederdieren slacht en W. van der Meer in Dronryp die uitgelegde leghennen slacht (hennen die eieren leggen voor menselijke consumptie). Gezien de beperkte slachtcapaciteit voor uitgelegde leghennen in Nederland worden veel leghennen levend op transport gezet naar buitenlandse slachthuizen, vooral naar België dat twee slachthuizen voor leghennen telt. Er is ook een stijgende trend om uitgelegde leghennen in Polen te laten slachten waardoor meer en meer dieren blootgesteld zijn aan bijkomende welzijnsproblemen gerelateerd aan lange afstandstransporten.2
Ongehoord heeft naast literatuuronderzoek ook undercover onderzoek uitgevoerd bij W. van der Meer en zonen BV. Hier komen leghennen terecht die ‘opgebruikt’ zijn in de eierindustrie. Na anderhalf jaar eieren leggen vermindert de eierproductie van leghennen, is hun gezondheidstoestand verzwakt en zijn ze voor de eierboer niet langer rendabel. De dieren worden als ‘restproduct’ afgevoerd naar slachthuizen om verwerkt te worden tot goedkope soepkippen. Bij W. Van der Meer worden circa 28.000 uitgelegde leghennen per werkdag geslacht, waaronder veel dieren met het biologisch EKO-keurmerk en het Beter Leven keurmerk van de Dierenbescherming (zowel 1, 2 als 3 sterren). De jaarproductie van het bedrijf ligt op 6 miljoen soepkippen.3
Bronnen
2
Van Niekerk et al (2015). Voer en water tijdens transport van Pluimvee. - Wageningen UR Livestock Research. Rapport 752; p. 4
3
4
Ongerief bij konijnen, kalkoenen, eenden, schapen en geiten. - Wageningen UR (2009)
5
Collias N.E. et al (1957) A field study of the red jungle fowl in North-Central India. Condor 69 (4); p. 363
6
J.L. Edgar et al (2011) Avian maternal response to chick distress. Proceedings Biological sciences 278 (1721); p. 3129-3134
7
Think of this when you eat Chicken! - The Island
8
Think of this when you eat Chicken! - The Island
9
Rattenborg N.C. et al (1999) Half-awake tot he risk of predation. Nature 397; p. 397-398
10
Agrimatie - informatie over de agrosector. Technisch resultaat leghennenbedrijven.
11
Dossier: Voorkomen van verenpikken. - Wageningen UR.
12
Marino L. (2017) Thinking chickens: a review of cognition, emotion, and behavior in the domestic chicken. Animal cognition 20; 127-147
13
Regolin L. et al. (1995) Perception of partly occluded objects by young chicks. Perception & Psychophysics 57 (7); 971-976
14
Shanahan M. (2013) Large-scale network organization in the avian forebrain: a connectivity matrix and theoretical analysis. Frontiers in Computational Neuroscience 7 (89); p. 1-17
15
16
Niekerk et al (2015) Voer en water tijdens transport van Pluimvee. Wageningen UR Livestock Research. Rapport 752; p. 20
17
Niekerk et al (2014) Welzijn van uitgelegde hennen tijdens vangen en vervoer in de winterperiode. Wageningen UR Livestock Research. Rapport 758; p. 28
18
Jacobs (2014) Kiplekker op weg. Vlaamse Dierenartsenvereniging.
19
Gerritzen et al (2019 Letsel en schade bij vleeskuikens als gevolg van vangen, transport en handelingen aan de slachtlijn. Wageningen Livestock Research. Rapport 1107; p. 17 en p. 29
20
EFSA Panel on Animal Health and Welfare (2011). Scientific Opinion Concerning the Welfare of Animals during Transport. EFSA Journal; p. 47
21
NVWA. K-PL-WLZ-WV-01 bijlage 7, Toelichting vangletseltelling; p. 3
22
Niekerk et al (2015) Voer en water tijdens transport van Pluimvee. Wageningen UR Livestock Research. Rapport 752; p. 3
23
Advies van BuRO over risico’s pluimveevleesketen. 28-03-2018; p. 31
24
Niekerk et al (2015) Voer en water tijdens transport van Pluimvee. Wageningen UR Livestock Research. Rapport 752; p. 20
25
Niekerk et al (2014) Welzijn van uitgelegde hennen tijdens vangen en vervoer in de winterperiode. Wageningen UR Livestock Research. Rapport 758; p. 39
26
Voorkom hittestress bij uw kippen. ILVO, Pluimveeloket.
27
Pluimveesector houdt vast aan eigen hitteprotocol. Boerderij, juni 2019.
28
Afgelopen zomer zeker 15.000 varkens en kippen dood door hitte. NRC, september 2019.
29
EFSA Panel on Animal Health and Welfare (2019) Slaughter of animals: poultry. EFSA Journal; p35 en p. 38
30
EFSA Panel on Animal Health and Welfare (2019) Slaughter of animals: poultry. EFSA Journal; p. 38
31
Advies van BuRO over risico’s pluimveevleesketen. 28-03-2018; p. 44
32
Gerritzen, M.A. et al (2012) Multistage carbon dioxide gas stunning of broilers. Environment, well-being, and behavior, TBC Poultry Science TBC:1-10, DOI: 10.3382/ps.2012-02551
33
Gerritzen, M. et al. (2007) A note on behavior of poultry exposed to increasing carbon dioxide concentrations. Applied Animal Behaviour Science 108; p. 179-185
34
35
Gerritzen. Pluimvee verdoven moet anders. - Dierwelzijn 2009.
36
EFSA Panel on Animal Health and Welfare (2019) Slaughter of animals: poultry. EFSA Journal; p. 38
37
EFSA Panel on Animal Health and Welfare (2019) Slaughter of animals: poultry. EFSA Journal; p. 41-44
38
Gerritzen. Pluimvee verdoven moet anders. - Dierwelzijn 2009.
39
EFSA Panel on Animal Health and Welfare (2019) Slaughter of animals: poultry. EFSA Journal; p. 44
40
Gerritzen. Pluimvee verdoven moet anders. - Dierwelzijn 2009.
41
EFSA Panel on Animal Health and Welfare (2012) Scientific Opinion on electrical requirements for waterbath equipment applicable for poultry. EFSA Journal; p. 31
42
Kippen slecht verdoofd. - Een vandaag, oktober 2006.
43
44
45
VERORDENING (EG) Nr. 1099/2009. Inleidende tekst, punt 6.
46
10 miljoen kippen onverdoofd geslacht. Het Laatste Nieuws, juni 2017.
47
EFSA Panel on Animal Health and Welfare (2019) Slaughter of animals: poultry. EFSA Journal; p. 50
48
Kippen slachten. Resource WUR. 1e Jaargang, december 2006; p. 3
49
51
52
53
Kipster laat zien hoe de legkippen van Lidl plaatsmaken voor nieuwe. Foodlog, januari 2019.
54
Kipster-haantjes aan de slachthaak. Boerderij, september 2017.
55
56
57
Een heilig geloof in de biologische legkip in Dronryp. Leeuwarder Courant, januari 2019.
58
59
BLK criteria pluimveeslachterij. ‘Huidige versie’ (versie 1.1, dd. 01-06-2016 ); p. 2 en p. 2 voetnoot
60
BLK criteria pluimveeslachterij, aanvullende besluiten en interpretaties - aanvullend op versie 1.1, dd. 01-06-2016; p. 3