De dood van een kip
Keurmerken
Naast uitgelegde hennen uit reguliere legbedrijven slacht W. van der Meer biologische leghennen met het EKO keurmerk, en leghennen met het Beter Leven Keurmerk van de Dierenbescherming (zowel 1, 2 als 3 sterren).5051 Zo worden onder meer uitgelegde hennen van Rondeel52 en Kipster (beiden 3 sterren Beter Leven) bij W. van der meer geslacht, en ook de Kipster-hanen (voor de haanburgers van Lidl) komen bij W. van der meer aan hun einde.5354
Biologische leghennen worden gehouden volgens normen die vastgelegd zijn in biologische wetgeving, wat gecontroleerd wordt door Skal Biocontrole.55 Met betrekking tot het slachtproces van biologische dieren zijn er geen specifieke voorschriften. Ze worden geslacht volgens de standaard wetgeving (VERORDENING (EG) Nr. 1099/2009 inzake de bescherming van dieren bij het doden), wat inherent gepaard gaat met stress en pijn.
Voor de afzet van uitgelegde biologische leghennen richtte slachterij W. Van der Meer in samenwerking met de Biologische Pluimveehouders Vereniging (BPV) de Biomeerwaardekip-keten op.56 Het doel van de vereniging is de verwaarding van afgedankte bio-leghennen te verbeteren: biologische leghennenhouders krijgen in het slachthuis circa 1 euro betaald per dier, terwijl een reguliere leghen 0,78 cent opbrengt57 De biologische hennen worden na het slachten verkocht als biologische soepkippen of verwerkt in diverse biologische kippenvleesproducten zoals schnitzels, burgers en nuggets, soepen, ragout, barbecueworstjes, knakworsten en hotdogs.58
Ook voor Beter Leven kippen verloopt het slachtproces op dezelfde wijze als voor regulier geslachte kippen. Slachterijen die Beter Leven kippen willen slachten dienen wel een verklaring ‘verdoofd slachten’ te ondertekenen, wat inhoudt dat zij geen onverdoofde slachtingen mogen uitvoeren zoals bv. voor de productie van koosjer vlees. In de criteria met betrekking tot pluimveeslachterijen die gepubliceerd staan op de website van Dierenbescherming/Beter Leven staat te lezen dat ”de dieren zo snel mogelijk doch in elk geval binnen 4 uur worden geslacht.” (Bij W. Van der Meer bedraagt de gemiddelde wachttijd 8 uur). Op het niet naleven van deze regel staan geen sancties, het betreft slechts een “aanbeveling.”59
Ook staat in de criteria dat “personeel dat met levende dieren omgaat een dierenwelzijnsopleiding van de Slagers Vak Opleiding (SVO) of gelijkwaardige opleiding met betrekking tot dierenwelzijn voor slachthuispersoneel heeft gevolgd.” Het niet naleven van deze regel wordt bestraft met “uitsluiting”. In een aanvullend document (‘Aanvullende besluiten en interpretaties’) wordt echter verklaard dat omwille van praktische redenen, nieuwe personeelsleden drie maanden mogen werken met levende dieren zonder het Getuigschrift van vakbekwaamheid slachthuispersoneel.60
Verder verklaart de Dierenbescherming in haar criteria dat zij “de intentie heeft om de waterbadmethode medio 2017 uit te sluiten.” In het aanvullend document lezen we dat “het vervangen van de waterbad methode door de 2-fasen CAS methode (vergassing) een zeer grote investering is die niet zomaar kan worden doorgevoerd. De Dierenbescherming is hierover in overleg met de deelnemende slachterijen. Zij geven aan meer tijd nodig te hebben deze wijziging door te voeren. De intentie is nu om de waterbadmethode medio 2018 uit te sluiten.” Eind 2019 is het waterbad nog steeds toegestaan voor kippen die geslacht worden onder Beter Leven certificering.
Bronnen
2
Van Niekerk et al (2015). Voer en water tijdens transport van Pluimvee. - Wageningen UR Livestock Research. Rapport 752; p. 4
3
4
Ongerief bij konijnen, kalkoenen, eenden, schapen en geiten. - Wageningen UR (2009)
5
Collias N.E. et al (1957) A field study of the red jungle fowl in North-Central India. Condor 69 (4); p. 363
6
J.L. Edgar et al (2011) Avian maternal response to chick distress. Proceedings Biological sciences 278 (1721); p. 3129-3134
7
Think of this when you eat Chicken! - The Island
8
Think of this when you eat Chicken! - The Island
9
Rattenborg N.C. et al (1999) Half-awake tot he risk of predation. Nature 397; p. 397-398
10
Agrimatie - informatie over de agrosector. Technisch resultaat leghennenbedrijven.
11
Dossier: Voorkomen van verenpikken. - Wageningen UR.
12
Marino L. (2017) Thinking chickens: a review of cognition, emotion, and behavior in the domestic chicken. Animal cognition 20; 127-147
13
Regolin L. et al. (1995) Perception of partly occluded objects by young chicks. Perception & Psychophysics 57 (7); 971-976
14
Shanahan M. (2013) Large-scale network organization in the avian forebrain: a connectivity matrix and theoretical analysis. Frontiers in Computational Neuroscience 7 (89); p. 1-17
15
16
Niekerk et al (2015) Voer en water tijdens transport van Pluimvee. Wageningen UR Livestock Research. Rapport 752; p. 20
17
Niekerk et al (2014) Welzijn van uitgelegde hennen tijdens vangen en vervoer in de winterperiode. Wageningen UR Livestock Research. Rapport 758; p. 28
18
Jacobs (2014) Kiplekker op weg. Vlaamse Dierenartsenvereniging.
19
Gerritzen et al (2019 Letsel en schade bij vleeskuikens als gevolg van vangen, transport en handelingen aan de slachtlijn. Wageningen Livestock Research. Rapport 1107; p. 17 en p. 29
20
EFSA Panel on Animal Health and Welfare (2011). Scientific Opinion Concerning the Welfare of Animals during Transport. EFSA Journal; p. 47
21
NVWA. K-PL-WLZ-WV-01 bijlage 7, Toelichting vangletseltelling; p. 3
22
Niekerk et al (2015) Voer en water tijdens transport van Pluimvee. Wageningen UR Livestock Research. Rapport 752; p. 3
23
Advies van BuRO over risico’s pluimveevleesketen. 28-03-2018; p. 31
24
Niekerk et al (2015) Voer en water tijdens transport van Pluimvee. Wageningen UR Livestock Research. Rapport 752; p. 20
25
Niekerk et al (2014) Welzijn van uitgelegde hennen tijdens vangen en vervoer in de winterperiode. Wageningen UR Livestock Research. Rapport 758; p. 39
26
Voorkom hittestress bij uw kippen. ILVO, Pluimveeloket.
27
Pluimveesector houdt vast aan eigen hitteprotocol. Boerderij, juni 2019.
28
Afgelopen zomer zeker 15.000 varkens en kippen dood door hitte. NRC, september 2019.
29
EFSA Panel on Animal Health and Welfare (2019) Slaughter of animals: poultry. EFSA Journal; p35 en p. 38
30
EFSA Panel on Animal Health and Welfare (2019) Slaughter of animals: poultry. EFSA Journal; p. 38
31
Advies van BuRO over risico’s pluimveevleesketen. 28-03-2018; p. 44
32
Gerritzen, M.A. et al (2012) Multistage carbon dioxide gas stunning of broilers. Environment, well-being, and behavior, TBC Poultry Science TBC:1-10, DOI: 10.3382/ps.2012-02551
33
Gerritzen, M. et al. (2007) A note on behavior of poultry exposed to increasing carbon dioxide concentrations. Applied Animal Behaviour Science 108; p. 179-185
34
35
Gerritzen. Pluimvee verdoven moet anders. - Dierwelzijn 2009.
36
EFSA Panel on Animal Health and Welfare (2019) Slaughter of animals: poultry. EFSA Journal; p. 38
37
EFSA Panel on Animal Health and Welfare (2019) Slaughter of animals: poultry. EFSA Journal; p. 41-44
38
Gerritzen. Pluimvee verdoven moet anders. - Dierwelzijn 2009.
39
EFSA Panel on Animal Health and Welfare (2019) Slaughter of animals: poultry. EFSA Journal; p. 44
40
Gerritzen. Pluimvee verdoven moet anders. - Dierwelzijn 2009.
41
EFSA Panel on Animal Health and Welfare (2012) Scientific Opinion on electrical requirements for waterbath equipment applicable for poultry. EFSA Journal; p. 31
42
Kippen slecht verdoofd. - Een vandaag, oktober 2006.
43
44
45
VERORDENING (EG) Nr. 1099/2009. Inleidende tekst, punt 6.
46
10 miljoen kippen onverdoofd geslacht. Het Laatste Nieuws, juni 2017.
47
EFSA Panel on Animal Health and Welfare (2019) Slaughter of animals: poultry. EFSA Journal; p. 50
48
Kippen slachten. Resource WUR. 1e Jaargang, december 2006; p. 3
49
51
52
53
Kipster laat zien hoe de legkippen van Lidl plaatsmaken voor nieuwe. Foodlog, januari 2019.
54
Kipster-haantjes aan de slachthaak. Boerderij, september 2017.
55
56
57
Een heilig geloof in de biologische legkip in Dronryp. Leeuwarder Courant, januari 2019.
58
59
BLK criteria pluimveeslachterij. ‘Huidige versie’ (versie 1.1, dd. 01-06-2016 ); p. 2 en p. 2 voetnoot
60
BLK criteria pluimveeslachterij, aanvullende besluiten en interpretaties - aanvullend op versie 1.1, dd. 01-06-2016; p. 3